Koje plombe su najbolji izbor

Budući da izgled zuba značajno utiče na integritet svake ličnosti, zubima se posljednjih godina pridaje posebna pažnja. Zato su i sve češće želje pacijenata da se stare sive plombe zamijene bijelim, odnosnom kompozitnim plombama u boji zuba.

Međutim, kod nekih pacijenata javlja se dilema koja je plomba kvalitetnija, zbog različitih informacija koje do njih dolaze. Da bismo riješili ove dileme, navešćemo i pozitivne i negativne osobine materijala za definitivne ispune.

Postoji li idealan materijal?

Kao prvo, treba naglasiti da nijedna plomba nije idealna. Neke vrste materijala ne zatvaraju zub u potpunosti, te nastaje mikropukotina koja stvara mogućnost novog karijesa, neki meterijali imaju dobru estetiku, a loše mehaničke osobine, dok drugi imaju potrebnu čvrstinu, ali ne zadovoljavaju estetski, i slično.

Amalgamske (sive) plombe

Amalgamski ispuni (sive pombe) su u upotrebi preko 200 godina i dugu niz godina su bile simbol stomatologije. Predstavlja leguru žive i grupe metala. Zbog prisustva metala amalgamski ispuni su jaki, izdržljivi i koriste se na bočnim zubima jer mogu izdržati veći pritisak. Njihova prednost je i što su relativno jeftini.

Amalgamski ispuni vezuju se za tvrda zubna tkiva makromehaničkom vezom. Priprema zuba za ove ispune radi se po tzv. Blekovim principima, pri čemu je potrebno, pored uklanjanja karijesa, uklanjanje i veće količine zdrave zubne supstance, da bi se obezbijedila retencija materijala za zub.

Postoje i rizici postavljanja amalgamskih ispuna zbog prisustva žive u ovom materijalu. Živa može ugroziti zdravlje pacijenta, a takođe je i ekološki neprihvatljiva jer  ugrožava životnu okolinu.

Kompozitne (bijele) plombe

Kompozitni materijal je, zbog  kontinuiranog usavršavanja   materijala, superiornije   sredstvo za rekonstrukciju zuba u  odnosu na amalgam.

Osnovna prednost  kompozitnih materijala je u mikromehaničkoj vezi materijala i zuba. Ova veza poboljšana je uvođenjem adhezivnih sistema i primjenom adhezivnog oblika kaviteta.  Na taj način je obezbijeđena ušteda zubnog tkiva. Kod postavljanja kompozitnih ispuna dovoljno je uklanjanje samo karioznih lezija, bez uklanjanja zdrave zubne supstance (kao kod amalgama).

Međutim, kompozitni materijal je dosta skuplji od amalgamskog, a i postavljanje ove vrste ispuna traje duže i procedura je komplikovanija. Za postavljanje je potrebna veća vještina stomatologa, kao i saradnja samog pacijenta.

Kompozitni materijali se izrađuju u nekoliko vrsta, više boja, podnijansi i pigmenata, kako bi se boja zuba u potpunosti rekonstruisala.

Ni amalgamski ni kompozitni ispuni nisu pogodni na mliječnim zubima, kod male djece. Novija generacija meterijala, glas jonomer cementi hemijski se vezuju za zub, pružaju zadovoljavajuća rješenja, minimalno uklanjaju zdravo tkivo, remineralizuju razmekšalu gleđ, a i estetski mogu da odgovaraju boji zuba.

Koriste se najčešće u dječijoj stomatologiji, a kao materijal za definitivno zatvaranje stalnih zuba još nije našao široku primjenu. Glas jonomer cementi nemaju dobru mehaničku otpornost, tako da se ne mogu koristiti za zatvaranje bočnih zuba,  gdje su prisutne jake sile žvakanja, naročito kod velikih destrukcija.

Zbog svojih negativnih osobina, amalgamski ispuni se sve više izbacuju iz upotrebe, a kompozitni materijali, odnosno bijele plombe postaju sve zastupljenije.

Najbolje rješenje

Trenutno najbolji izbor materijala za definitivno zatvaranje zuba je kombinacija kompozitnog materijala (estetika, čvrstoća)  i glas jonomer cementa kao podloge (izolator, hemijsko vezivanje za zub, antikariogeno dejstvo).